गहिरे पाणी… (भाग - १)
‘संपदा… आवर लवकर. आपल्याला उशीर होतोय. आत्ता रात्रीचे साडेसात वाजून गेलेले आहेत.” वरुणची जोरदार हाक आली तशी ड्रेसिंग टेबलसमोर बसलेली संपदा एकदम दचकली आणि भराभर आपला मेकअप आटोपू लागली. संपदा नुकतीच तिशी ओलांडलेली एक सर्वसामान्य गृहिणी. थोडी मध्यम उंची, गव्हाळ रंग, बोलके डोळे आणि एक हसतमुख, मनमिळाऊ, देवभोळं व्यक्तिमत्व. याउलट तिचा पति वरुण होता. छत्तिशीत असणारा उंच, धिप्पाड, थोडासा रागीट आणि कमालीचा नास्तिक व विज्ञानवादी.
त्या दोघांचं प्रेम तसं तर कॉलेजमध्ये असल्यापासूनच बहरलेलं होतं. संगणक क्षेत्रातील उच्च शिक्षण घेतल्यानंतर दोघांनीही एकाच कंपनीत नोकरी पत्करलेली होती आणि लगोलग विवाह सुद्धा उरकून घेतलेला होता. दोघांच्या घरातून फारसा विरोध न झाल्याने विवाह सुखासमाधानाने पार पडलेला होता. लग्नानंतर एकाच कंपनीतील सुखासीन नोकरी आणि भरघोस पगार यामुळे आपल्यासारखे भाग्यवान आपणच! असंच जणू सुखाच्या हिंदोळ्यांवर झोके घेणाऱ्या त्या दोघांना वाटलेलं होतं.
पण कुणाच्याही नकळत एका अशुभ शक्तीचं सावट त्यांच्या दिशेनं हलके हलके चालून येत होतं. याची त्या दोघांना अजिबात कल्पना नव्हती. लग्न होऊन सहा वर्षे उलटून गेली तरी संपदाला दिवस जाण्याचे चिह्न दिसत नव्हते. दोघांनी मिळून अनेक डॉक्टर… दवाखाने… उपचार पद्धती… स्वीकारून पाहिलेल्या होत्या. परंतु कशाचाही उपयोग शून्य! हळूहळू डिप्रेशनमध्ये चाललेली संपदा नोकरी सोडून आता घरातच बसून असे. संपदाच्या आईवडीलांनी देखील मुलीच्या प्रेमाखातर अनेक देवस्थानांचे… तांत्रिक मांत्रिकांचे... उंबरठे झिजवलेले होते. दवा आणी दुवा दोन्हीचा उपयोग शून्य झालेला होता.
***
आज सुद्धा ते दोघे संपदाच्या वडीलांनी अपॉइंटमेंट घेऊन ठेवलेल्या अशाच एका ‘माध्यम’ व्यक्तीकडे जाणार होते. वरुणला हे सर्व अजिबात पटत नसे. परंतु आपली पत्नी संपदाच्या खिन्न व उदास चेहेऱ्याकडे पाहून त्याला दरेवेळीस आपला विज्ञानवाद बाजूला ठेवावा लागत असे आणि म्हणूनच रात्री साडेआठ वाजता आत्म्यांशी संपर्क करू शकणाऱ्या सांगली शहरातील एक प्रसिद्ध माध्यम क्रिस्तिना जोसेफ यांच्याकडे त्यांना पोहोचायचे होते.
रात्रीचे पावणे आठ वाजत आलेले होते. सांगली शहरातील एका क्रिश्चनबहुल वस्तीचा तो भाग. बहुतांश घरे आता बंद होत आलेली होती. परंतु बंद खिडक्यांमागे अद्यापि लाईट्स दिसत होते. एकदम शांत व सभ्य परिसर. रस्त्यांवर एकदम शुकशुकाट होता. आभाळ दुपारीच भरून आलेलं होतं. आता एकदम सणसणून पाऊस कोसळत होता. अतिशय उदासवाणं थंड वातावरण होतं. वरुण गाणी गुणगुणत गाडी चालवीत होता. गाडीच्या सर्व काचांवरून पावसाच्या अखंड धारा ओघळत होत्या. काचेतून बाहेरचे दृश्य पाहण्याचा निरर्थक प्रयत्न करणारी संपदा आणि पाठीमागे बसलेली वरुणची आई.
वरुणचे वडील त्याचे लग्न झाल्यावर वर्षभरातच वारलेले होते. त्याची विधवा आई वसुधा.. थोडीशी विक्षिप्त आणि डोक्यावर परिणाम झालेली होती. तिचा गोलसर, हडकुळा, चेहरा… बुटकी शरीरयष्टी… अस्ताव्यस्त पांढरे केस आणि चुरगाळलेली साडी… शून्यात हरवलेली नजर… सतत तोंडाने कुठलेतरी अगम्य मंत्र पुटपुटणे यांमुळे संपदाला तिची भीतिच वाटत असे. तसा तिच्यापासून त्रास काहीही नव्हता. मात्र तिचं शून्यात हरवून बसणं, आपल्या खोलीत अंधार करून आरामखुर्चीवर झोले देत कसला तरी मंत्रजप करीत बसणं, यामुळे तिच्याशी घरात व बाहेर देखील कुणी फारसं बोलत नसे.
प्रशस्त अशा शहरी रस्त्यांवरून चालता चालता शेवटी गाडी एका अंधारलेल्या बंगल्यासमोर येऊन थांबली. एका मध्यम आकाराच्या गुलमोहोराच्या झाडाखाली वरुणने गाडी पार्क केली. गाडीमधून तिघेही आपापली छत्री घेऊन बाहेर उतरले. चहूबाजूंना घनघोर सन्नाटा. अजिबात दूरदूरवर चिटपाखरू दिसत नव्हतं. कुठूनतरी रडणाऱ्या कुत्र्यांचा भयाण आवाज ऐकू येत होता.
बंगला सर्व बाजूंनी कुंपणाने बंदिस्त होता. समोरच एक लोखंडी… जुनाट गंजकं… करकरणारं फाटक. वरुणने सावकाशपणे फाटक उघडलं आणि तिघांनी आत प्रवेश केला. फाटकापासून बंगला थोड्या अंतरावर होता. तिथपर्यंत जाणारी फरसबंद पायवाट. तिच्या दोन्ही बाजूस वीतवीतभर गवत माजलेलं. पाण्याची भलीथोरली डबकी सर्वत्र साचलेली. त्यांच्या काठाशी बसून एका सुरात गायन करणारे मोठमोठे बेडूक! त्यांना पाहताच वसुधाबाई घाबरल्या. हातातील जपमाळ भराभरा हलवीत काहीतरी मंत्रोच्चार करू लागल्या.
“आई. सावध हो. भानावर ये. तुला दमा सुरु होईल बघ नाहीतर.” वरुण आईच्या पाठीवर हात फिरवीत म्हणाला. तशा वसुधाबाई जराशा सावरल्या.
तिघे आता बंगल्याच्या मुख्य दरवाजासमोर उभे राहिलेले होते. जुनाट सागवानी लाकडाचा दरवाजा. किती पावसाळे पाहिले असतील या दरवाजाने कुणास ठाऊक? पावसात भिजून कुजत चाललेल्या लाकडाचा किंचितसा वास येत होता. व्हरांड्यात लावलेल्या अंधुक पिवळसर बल्बभोवती अनेक पतंग भिरभिरत होते. त्यांच्या भयावह सावल्या खालच्या काळसर फरशीवर हिडीस नर्तन करीत होत्या. एकप्रकारची मंत्रगूढ शांतता सर्वत्र पसरलेली. वरुणने उजवीकडील डोअरबेलचे बटन दाबले.
आतील शांतता व अंधःकारास चिरत चिरत तिचा कर्कश्श आवाज पसरत गेला…
(संपूर्णतः काल्पनिक कथा)
(क्रमश:)
© विजुभाऊ वाटेगांवकर
गहिरे पाणी… (भाग – २)
थोड्याच वेळात आतून पावले वाजताना ऐकू येऊ लागली. कुणीतरी दरवाजा उघडण्यासाठी येत होतं. काही क्षण कड्या व साखळ्यांचा खडखडाट ऐकू आला आणि लगोलग दार करकरत उघडले. तिघांच्या माना दरवाज्याच्या दिशेने वळल्या. दरवाजा आता पूर्णपणे उघडलेला होता.
मध्यभागी एक वार्धक्याकडे झुकलेली महिला हातात मेणबत्ती घेऊन उभी होती. त्या भागातील बहुसंख्य क्रिश्चन महिलांसारखाच तिने फुलाफुलांच्या डिझाईनचा जुनाट गाऊन परिधान केलेला होता. केस अगदी मानेपर्यंतच ठेवलेले. बारीक व गूढ नजरेने ती या तिघांकडे आळीपाळीने पहात होती.
“कोण आहात आपण?” बोलण्यात थोडासा आंग्लाळलेला टोन जाणवत होता.
“नमस्कार! मॅ’म मी वरुण सरदेसाई! माझे सासरे रघुनाथराव देशपांडे यांनी मी व माझी पत्नी संपदासाठी आपली आत्ताची अपॉइंटमेंट घेऊन ठेवलेली आहे.”
“हो हो, या ना आत! मीच क्रिस्टिना जोसेफ. माझ्या लक्षात आहे.” त्या तिघांना मेणबत्तीचा प्रकाश दाखवीत क्रिस्टिनाबाई दरवाजापासून दूर झाल्या व त्यांना आत येण्यासाठी जागा केली. त्यांच्या चेहेऱ्यावरील संशय व परकेपणा कमी होऊन त्याची जागा आता व्यायसायिक आदरातिथ्याने घेतलेली होती.
ते तिघे सुद्धा आत आले. वरुण, संपदा आणि सासू वसुधाबाई. घर पूर्णतः अंधःकारात बुडालेलं होतं. एक दोन मेणबत्त्याच काय त्या कोपऱ्यात पेटवून ठेवलेल्या होत्या.
“माफ करा हं! एकतर दुपारपासून इकडे लाईट्स गेलेले आहेत. शिवाय माझी कामवाली दोन तीन दिवस आजारी पडलेली असल्याने आलेली नाही. घर आज थोडंसं अस्ताव्यस्तच आहे.”
“हरकत नाही. चालायचंच. पाऊस पण खूप आहे आज.” वरुण तुटकपणे हसत उद्गारला. त्याला एकतर असले लोक अजिबात आवडत नसत. शिवाय त्या घरातलं वातावरण पण खूप निराशाजनक होतं. वसुधाबाई तर आत प्रवेश केल्यापासून दम्याची ढास लागल्यासारखी धाप टाकत होत्या. कसल्यातरी अनामिक भयाने त्यांचे डोळे विस्फारलेले होते.
क्रिस्टिनाबाई हातातील मेणबत्ती घेऊन आतील हॉलकडे जाऊ लागल्या. “माझ्या मागून या. आपण माझ्या खास रूममध्ये जाणार आहोत.” काही पावले चालून गेल्यावर ते आतील एका छोट्याश्या हॉलमध्ये पोहोचले. हॉलच्या एका कोपऱ्यात एक भला मोठा पियानो ठेवलेला होता. चारही भिंतींवरती कोणत्यातरी विचित्र यंत्रांची मोठमोठी पेंटींग्ज टांगलेली होती. चारी कोपऱ्यात चार मेणबत्त्या पेटवून ठेवलेल्या होत्या. एका विशाल यंत्राच्या तसबीरीपुढे धूपपात्र ठेवलेले होते आणि त्यातून धूप मंदपणे दरवळत होता.
“मी मुद्दामच खास क्लायंट्सना रात्री उशिरा बोलावते. उशिरा रात्री केलेल्या आवाहनांस आत्म्याचा प्रतिसाद मिळण्याची शक्यता अधिक असते.” एका मोठ्या खुर्चीवर स्थानापन्न होत क्रिस्टिनाबाई हसत उद्गारल्या. “बसा ना तुम्हीसुद्धा!”
वरुणने स्वतःसोबतच आई व पत्नीला सुद्धा एक खुर्ची ओढून बसण्यासाठी दिली. स्वतःच्या खुर्चीवर बसून त्याने संपदाला खूण केली. त्या खुणेचा अर्थ की संपदाने त्या माध्यम बाईशी बोलायला हरकत नाही. संपदा आणि वरुण यांच्यातील करारानुसार तसंच ठरलेलं होतं.
संपदाने क्रिस्टिनाबाईंकडे नजर टाकली आणी ती घसा खाकरत काही बोलायला सुरुवात करणार इतक्यातच…
“तुम्ही मला काहीही सांगण्याची गरज नाही मिस्टर आणि मिसेस सरदेसाई! प्रथम या सर्व विद्या कशा काम करतात हे लक्षात घ्या. तुम्ही मला तुमचे जे कुणी मृत व माहीतगार पूर्वज असतील त्यांचे नाव आणि फोटो द्या. त्या पूर्वजांचा आत्मा मी माझ्या शरीरात बोलावून घेईन. अर्थात जर त्यांना पुढील गती मिळालेली असेल तर मात्र ते येऊ शकणार नाहीत. अशा वेळीस तुम्ही इतर मृत नातेवाईकांचे फोटो व नावदेखील लिहून आणा अशी मी तुम्हाला सूचना दिलेली होती. तसे तुम्ही आणलेयंत का?”
“होय… आणलेयंत” संपदा चाचरत उत्तरली. कसल्यातरी अनामिक भयाने तिचा ताबा घेतलेला होता.
“मग उत्तम केलेत तर. आता ज्या मृतात्म्याचे मी प्रथम आवाहन करावे असे तुम्हाला वाटते त्याचे नाव आणि फोटो मला द्या. मी त्या मृतात्म्याला माझ्या शरीरात बोलावेन. तो मृतात्माच तुम्हांला तुमच्या समस्येविषयी मर्गदर्शन करील. तुम्ही मला काहीही सांगण्याची गरज नाही हे लक्षात ठेवा. तुम्ही व तुमचे पूर्वज एका अदृश्य बंधनाने जोडले गेलेले असता. तुमच्या सद्यस्थितीतल्या सर्व समस्यांविषयी तुमच्या पूर्वजांना नक्कीच माहिती असते.” क्रिस्टिनाबाई त्यांच्याकडे हसत पाहून उद्गारल्या.
“पण आणखी एक लक्षात ठेवा. कधी कधी एखादा दुष्ट मृतात्मा सुद्धा या विधीचा वापर करून या इथे आपल्या जगात प्रकट होण्याचा प्रयत्न करू शकतो. त्या वेळीस तुम्हांला खूप सावध रहावे लागेल. मी इथे या टेबलावरच होली वॉटर आणि पवित्र क्रूस ठेवलेले आहेत. जर तुम्हांला असा कोणताही संशय आला की एखादा दुरात्मा माझ्यावर पकड मिळविण्याचा प्रयत्न करीत आहे, तर लागलीच हे पवित्र जल माझ्यावर शिंपडा आणि पवित्र क्रूसाने मला स्पर्श करा. तात्काळ तो दुरात्मा अधोलोकात परत पाठविला जाईल. खरंतर अशा वेळीस माझी सेक्रेटरी हे काम करते. परंतु आज ती नेमकी येऊ शकलेली नाही. तर मग तुम्हांला हे काम जमेल का मिस्टर वरुण?” क्रिस्टिनाबाई वरुणकडे पहात उद्गारल्या.
“हो. नक्कीच. तसा ही माझा या गोष्टींवर विश्वास नाही. मी घाबरत नाही असल्या थोतांड गोष्टींना. मी फक्त माझ्या पत्नीचा हट्ट म्हणून अशा ठिकाणी येतो.”
“खरे तर तुमच्यासारख्या अविश्वासू लोकांची उपस्थिती या कामात अडथळेच निर्माण करते. आत्ता इथे माझी सेक्रेटरी असती तर मी तुम्हांला सरळ बाहेर थांबायला सांगितलं असतं. पण आता या दोन अगोदरच भेदरलेल्या बायकांपेक्षा मला तुमची इथे अधिक मदत होईल असे वाटतेय, म्हणूनच मी तुम्हांला बाहेर पाठवत नाही.” क्रिस्टिनाबाई आवाजात शक्य तितकी तुच्छता आणीत म्हणाल्या.
संपदाने भयभीत आवाजात विचारले “पण तो आत्मा केवळ तुमच्यातच कसा काय प्रवेश करील? समजा इतर कुणाला त्याने झपाटण्याचा प्रयत्न केला तर?”
“नाही. तसे नाही होणार. एकतर जो येणार तो तुमचा पूर्वजच असेल. तो तुम्हाला अजिबात त्रास देणार नाही. शिवाय ही पात्रता फार कमी लोकांच्याकडेच असू शकते. मला लहानपणी एका दुरात्म्याने खूप काळ झपाटलेलं होतं. त्यानंतर माझा हळूहळू आत्म्यांच्या गूढ जगतामध्ये प्रवेश होऊ लागला. बायबलमध्ये म्हटलेले आहे की एखादी व्यक्ती एकदा झपाटली की ती उघड्या दारासारखी असते. तिच्यातून मग अनेक दुरात्मे आत बाहेर येऊन जाऊन या जिवंत माणसांच्या जगाशी संपर्क साधण्याचा प्रयत्न करू लागतात. तसं काही तुमच्यासोबत तरी झालेलं नसेलच. मी बरोबर म्हणतेय ना?”
“हो…” संपदा चाचरत उत्तरली.
“ठीक आहे तर मग. आपण आपला विधी सुरु करुयात का? आता बरीच रात्र झालेली आहे?” क्रिस्टीनाबाईंनी प्रश्न केला.
“हो…” तिघांनी क्षीण आवाजात उत्तर दिले.
चारी कोपऱ्यात मेणबत्त्या शांतपणे जळत होत्या. बाहेर जोरदार पाऊस कोसळत होता. खिडकीच्या काचांवरून अंधुक प्रकाशात त्यांचे ओहोळ वाहताना दिसत होते. मेणबत्तीच्या गूढ प्रकाशात भिंतीवरील पुरातन यंत्रांचे फोटो अधिकच गूढ भासू लागलेले होते. सर्वत्र एक विचित्र सन्नाटा पसरू लागलेला होता.
(क्रमशः)
(संपूर्णतः काल्पनिक कथा)
© विजुभाऊ वाटेगांवकर
‘संपदा… आवर लवकर. आपल्याला उशीर होतोय. आत्ता रात्रीचे साडेसात वाजून गेलेले आहेत.” वरुणची जोरदार हाक आली तशी ड्रेसिंग टेबलसमोर बसलेली संपदा एकदम दचकली आणि भराभर आपला मेकअप आटोपू लागली. संपदा नुकतीच तिशी ओलांडलेली एक सर्वसामान्य गृहिणी. थोडी मध्यम उंची, गव्हाळ रंग, बोलके डोळे आणि एक हसतमुख, मनमिळाऊ, देवभोळं व्यक्तिमत्व. याउलट तिचा पति वरुण होता. छत्तिशीत असणारा उंच, धिप्पाड, थोडासा रागीट आणि कमालीचा नास्तिक व विज्ञानवादी.
त्या दोघांचं प्रेम तसं तर कॉलेजमध्ये असल्यापासूनच बहरलेलं होतं. संगणक क्षेत्रातील उच्च शिक्षण घेतल्यानंतर दोघांनीही एकाच कंपनीत नोकरी पत्करलेली होती आणि लगोलग विवाह सुद्धा उरकून घेतलेला होता. दोघांच्या घरातून फारसा विरोध न झाल्याने विवाह सुखासमाधानाने पार पडलेला होता. लग्नानंतर एकाच कंपनीतील सुखासीन नोकरी आणि भरघोस पगार यामुळे आपल्यासारखे भाग्यवान आपणच! असंच जणू सुखाच्या हिंदोळ्यांवर झोके घेणाऱ्या त्या दोघांना वाटलेलं होतं.
पण कुणाच्याही नकळत एका अशुभ शक्तीचं सावट त्यांच्या दिशेनं हलके हलके चालून येत होतं. याची त्या दोघांना अजिबात कल्पना नव्हती. लग्न होऊन सहा वर्षे उलटून गेली तरी संपदाला दिवस जाण्याचे चिह्न दिसत नव्हते. दोघांनी मिळून अनेक डॉक्टर… दवाखाने… उपचार पद्धती… स्वीकारून पाहिलेल्या होत्या. परंतु कशाचाही उपयोग शून्य! हळूहळू डिप्रेशनमध्ये चाललेली संपदा नोकरी सोडून आता घरातच बसून असे. संपदाच्या आईवडीलांनी देखील मुलीच्या प्रेमाखातर अनेक देवस्थानांचे… तांत्रिक मांत्रिकांचे... उंबरठे झिजवलेले होते. दवा आणी दुवा दोन्हीचा उपयोग शून्य झालेला होता.
***
आज सुद्धा ते दोघे संपदाच्या वडीलांनी अपॉइंटमेंट घेऊन ठेवलेल्या अशाच एका ‘माध्यम’ व्यक्तीकडे जाणार होते. वरुणला हे सर्व अजिबात पटत नसे. परंतु आपली पत्नी संपदाच्या खिन्न व उदास चेहेऱ्याकडे पाहून त्याला दरेवेळीस आपला विज्ञानवाद बाजूला ठेवावा लागत असे आणि म्हणूनच रात्री साडेआठ वाजता आत्म्यांशी संपर्क करू शकणाऱ्या सांगली शहरातील एक प्रसिद्ध माध्यम क्रिस्तिना जोसेफ यांच्याकडे त्यांना पोहोचायचे होते.
रात्रीचे पावणे आठ वाजत आलेले होते. सांगली शहरातील एका क्रिश्चनबहुल वस्तीचा तो भाग. बहुतांश घरे आता बंद होत आलेली होती. परंतु बंद खिडक्यांमागे अद्यापि लाईट्स दिसत होते. एकदम शांत व सभ्य परिसर. रस्त्यांवर एकदम शुकशुकाट होता. आभाळ दुपारीच भरून आलेलं होतं. आता एकदम सणसणून पाऊस कोसळत होता. अतिशय उदासवाणं थंड वातावरण होतं. वरुण गाणी गुणगुणत गाडी चालवीत होता. गाडीच्या सर्व काचांवरून पावसाच्या अखंड धारा ओघळत होत्या. काचेतून बाहेरचे दृश्य पाहण्याचा निरर्थक प्रयत्न करणारी संपदा आणि पाठीमागे बसलेली वरुणची आई.
वरुणचे वडील त्याचे लग्न झाल्यावर वर्षभरातच वारलेले होते. त्याची विधवा आई वसुधा.. थोडीशी विक्षिप्त आणि डोक्यावर परिणाम झालेली होती. तिचा गोलसर, हडकुळा, चेहरा… बुटकी शरीरयष्टी… अस्ताव्यस्त पांढरे केस आणि चुरगाळलेली साडी… शून्यात हरवलेली नजर… सतत तोंडाने कुठलेतरी अगम्य मंत्र पुटपुटणे यांमुळे संपदाला तिची भीतिच वाटत असे. तसा तिच्यापासून त्रास काहीही नव्हता. मात्र तिचं शून्यात हरवून बसणं, आपल्या खोलीत अंधार करून आरामखुर्चीवर झोले देत कसला तरी मंत्रजप करीत बसणं, यामुळे तिच्याशी घरात व बाहेर देखील कुणी फारसं बोलत नसे.
प्रशस्त अशा शहरी रस्त्यांवरून चालता चालता शेवटी गाडी एका अंधारलेल्या बंगल्यासमोर येऊन थांबली. एका मध्यम आकाराच्या गुलमोहोराच्या झाडाखाली वरुणने गाडी पार्क केली. गाडीमधून तिघेही आपापली छत्री घेऊन बाहेर उतरले. चहूबाजूंना घनघोर सन्नाटा. अजिबात दूरदूरवर चिटपाखरू दिसत नव्हतं. कुठूनतरी रडणाऱ्या कुत्र्यांचा भयाण आवाज ऐकू येत होता.
बंगला सर्व बाजूंनी कुंपणाने बंदिस्त होता. समोरच एक लोखंडी… जुनाट गंजकं… करकरणारं फाटक. वरुणने सावकाशपणे फाटक उघडलं आणि तिघांनी आत प्रवेश केला. फाटकापासून बंगला थोड्या अंतरावर होता. तिथपर्यंत जाणारी फरसबंद पायवाट. तिच्या दोन्ही बाजूस वीतवीतभर गवत माजलेलं. पाण्याची भलीथोरली डबकी सर्वत्र साचलेली. त्यांच्या काठाशी बसून एका सुरात गायन करणारे मोठमोठे बेडूक! त्यांना पाहताच वसुधाबाई घाबरल्या. हातातील जपमाळ भराभरा हलवीत काहीतरी मंत्रोच्चार करू लागल्या.
“आई. सावध हो. भानावर ये. तुला दमा सुरु होईल बघ नाहीतर.” वरुण आईच्या पाठीवर हात फिरवीत म्हणाला. तशा वसुधाबाई जराशा सावरल्या.
तिघे आता बंगल्याच्या मुख्य दरवाजासमोर उभे राहिलेले होते. जुनाट सागवानी लाकडाचा दरवाजा. किती पावसाळे पाहिले असतील या दरवाजाने कुणास ठाऊक? पावसात भिजून कुजत चाललेल्या लाकडाचा किंचितसा वास येत होता. व्हरांड्यात लावलेल्या अंधुक पिवळसर बल्बभोवती अनेक पतंग भिरभिरत होते. त्यांच्या भयावह सावल्या खालच्या काळसर फरशीवर हिडीस नर्तन करीत होत्या. एकप्रकारची मंत्रगूढ शांतता सर्वत्र पसरलेली. वरुणने उजवीकडील डोअरबेलचे बटन दाबले.
आतील शांतता व अंधःकारास चिरत चिरत तिचा कर्कश्श आवाज पसरत गेला…
(संपूर्णतः काल्पनिक कथा)
(क्रमश:)
© विजुभाऊ वाटेगांवकर
गहिरे पाणी… (भाग – २)
थोड्याच वेळात आतून पावले वाजताना ऐकू येऊ लागली. कुणीतरी दरवाजा उघडण्यासाठी येत होतं. काही क्षण कड्या व साखळ्यांचा खडखडाट ऐकू आला आणि लगोलग दार करकरत उघडले. तिघांच्या माना दरवाज्याच्या दिशेने वळल्या. दरवाजा आता पूर्णपणे उघडलेला होता.
मध्यभागी एक वार्धक्याकडे झुकलेली महिला हातात मेणबत्ती घेऊन उभी होती. त्या भागातील बहुसंख्य क्रिश्चन महिलांसारखाच तिने फुलाफुलांच्या डिझाईनचा जुनाट गाऊन परिधान केलेला होता. केस अगदी मानेपर्यंतच ठेवलेले. बारीक व गूढ नजरेने ती या तिघांकडे आळीपाळीने पहात होती.
“कोण आहात आपण?” बोलण्यात थोडासा आंग्लाळलेला टोन जाणवत होता.
“नमस्कार! मॅ’म मी वरुण सरदेसाई! माझे सासरे रघुनाथराव देशपांडे यांनी मी व माझी पत्नी संपदासाठी आपली आत्ताची अपॉइंटमेंट घेऊन ठेवलेली आहे.”
“हो हो, या ना आत! मीच क्रिस्टिना जोसेफ. माझ्या लक्षात आहे.” त्या तिघांना मेणबत्तीचा प्रकाश दाखवीत क्रिस्टिनाबाई दरवाजापासून दूर झाल्या व त्यांना आत येण्यासाठी जागा केली. त्यांच्या चेहेऱ्यावरील संशय व परकेपणा कमी होऊन त्याची जागा आता व्यायसायिक आदरातिथ्याने घेतलेली होती.
ते तिघे सुद्धा आत आले. वरुण, संपदा आणि सासू वसुधाबाई. घर पूर्णतः अंधःकारात बुडालेलं होतं. एक दोन मेणबत्त्याच काय त्या कोपऱ्यात पेटवून ठेवलेल्या होत्या.
“माफ करा हं! एकतर दुपारपासून इकडे लाईट्स गेलेले आहेत. शिवाय माझी कामवाली दोन तीन दिवस आजारी पडलेली असल्याने आलेली नाही. घर आज थोडंसं अस्ताव्यस्तच आहे.”
“हरकत नाही. चालायचंच. पाऊस पण खूप आहे आज.” वरुण तुटकपणे हसत उद्गारला. त्याला एकतर असले लोक अजिबात आवडत नसत. शिवाय त्या घरातलं वातावरण पण खूप निराशाजनक होतं. वसुधाबाई तर आत प्रवेश केल्यापासून दम्याची ढास लागल्यासारखी धाप टाकत होत्या. कसल्यातरी अनामिक भयाने त्यांचे डोळे विस्फारलेले होते.
क्रिस्टिनाबाई हातातील मेणबत्ती घेऊन आतील हॉलकडे जाऊ लागल्या. “माझ्या मागून या. आपण माझ्या खास रूममध्ये जाणार आहोत.” काही पावले चालून गेल्यावर ते आतील एका छोट्याश्या हॉलमध्ये पोहोचले. हॉलच्या एका कोपऱ्यात एक भला मोठा पियानो ठेवलेला होता. चारही भिंतींवरती कोणत्यातरी विचित्र यंत्रांची मोठमोठी पेंटींग्ज टांगलेली होती. चारी कोपऱ्यात चार मेणबत्त्या पेटवून ठेवलेल्या होत्या. एका विशाल यंत्राच्या तसबीरीपुढे धूपपात्र ठेवलेले होते आणि त्यातून धूप मंदपणे दरवळत होता.
“मी मुद्दामच खास क्लायंट्सना रात्री उशिरा बोलावते. उशिरा रात्री केलेल्या आवाहनांस आत्म्याचा प्रतिसाद मिळण्याची शक्यता अधिक असते.” एका मोठ्या खुर्चीवर स्थानापन्न होत क्रिस्टिनाबाई हसत उद्गारल्या. “बसा ना तुम्हीसुद्धा!”
वरुणने स्वतःसोबतच आई व पत्नीला सुद्धा एक खुर्ची ओढून बसण्यासाठी दिली. स्वतःच्या खुर्चीवर बसून त्याने संपदाला खूण केली. त्या खुणेचा अर्थ की संपदाने त्या माध्यम बाईशी बोलायला हरकत नाही. संपदा आणि वरुण यांच्यातील करारानुसार तसंच ठरलेलं होतं.
संपदाने क्रिस्टिनाबाईंकडे नजर टाकली आणी ती घसा खाकरत काही बोलायला सुरुवात करणार इतक्यातच…
“तुम्ही मला काहीही सांगण्याची गरज नाही मिस्टर आणि मिसेस सरदेसाई! प्रथम या सर्व विद्या कशा काम करतात हे लक्षात घ्या. तुम्ही मला तुमचे जे कुणी मृत व माहीतगार पूर्वज असतील त्यांचे नाव आणि फोटो द्या. त्या पूर्वजांचा आत्मा मी माझ्या शरीरात बोलावून घेईन. अर्थात जर त्यांना पुढील गती मिळालेली असेल तर मात्र ते येऊ शकणार नाहीत. अशा वेळीस तुम्ही इतर मृत नातेवाईकांचे फोटो व नावदेखील लिहून आणा अशी मी तुम्हाला सूचना दिलेली होती. तसे तुम्ही आणलेयंत का?”
“होय… आणलेयंत” संपदा चाचरत उत्तरली. कसल्यातरी अनामिक भयाने तिचा ताबा घेतलेला होता.
“मग उत्तम केलेत तर. आता ज्या मृतात्म्याचे मी प्रथम आवाहन करावे असे तुम्हाला वाटते त्याचे नाव आणि फोटो मला द्या. मी त्या मृतात्म्याला माझ्या शरीरात बोलावेन. तो मृतात्माच तुम्हांला तुमच्या समस्येविषयी मर्गदर्शन करील. तुम्ही मला काहीही सांगण्याची गरज नाही हे लक्षात ठेवा. तुम्ही व तुमचे पूर्वज एका अदृश्य बंधनाने जोडले गेलेले असता. तुमच्या सद्यस्थितीतल्या सर्व समस्यांविषयी तुमच्या पूर्वजांना नक्कीच माहिती असते.” क्रिस्टिनाबाई त्यांच्याकडे हसत पाहून उद्गारल्या.
“पण आणखी एक लक्षात ठेवा. कधी कधी एखादा दुष्ट मृतात्मा सुद्धा या विधीचा वापर करून या इथे आपल्या जगात प्रकट होण्याचा प्रयत्न करू शकतो. त्या वेळीस तुम्हांला खूप सावध रहावे लागेल. मी इथे या टेबलावरच होली वॉटर आणि पवित्र क्रूस ठेवलेले आहेत. जर तुम्हांला असा कोणताही संशय आला की एखादा दुरात्मा माझ्यावर पकड मिळविण्याचा प्रयत्न करीत आहे, तर लागलीच हे पवित्र जल माझ्यावर शिंपडा आणि पवित्र क्रूसाने मला स्पर्श करा. तात्काळ तो दुरात्मा अधोलोकात परत पाठविला जाईल. खरंतर अशा वेळीस माझी सेक्रेटरी हे काम करते. परंतु आज ती नेमकी येऊ शकलेली नाही. तर मग तुम्हांला हे काम जमेल का मिस्टर वरुण?” क्रिस्टिनाबाई वरुणकडे पहात उद्गारल्या.
“हो. नक्कीच. तसा ही माझा या गोष्टींवर विश्वास नाही. मी घाबरत नाही असल्या थोतांड गोष्टींना. मी फक्त माझ्या पत्नीचा हट्ट म्हणून अशा ठिकाणी येतो.”
“खरे तर तुमच्यासारख्या अविश्वासू लोकांची उपस्थिती या कामात अडथळेच निर्माण करते. आत्ता इथे माझी सेक्रेटरी असती तर मी तुम्हांला सरळ बाहेर थांबायला सांगितलं असतं. पण आता या दोन अगोदरच भेदरलेल्या बायकांपेक्षा मला तुमची इथे अधिक मदत होईल असे वाटतेय, म्हणूनच मी तुम्हांला बाहेर पाठवत नाही.” क्रिस्टिनाबाई आवाजात शक्य तितकी तुच्छता आणीत म्हणाल्या.
संपदाने भयभीत आवाजात विचारले “पण तो आत्मा केवळ तुमच्यातच कसा काय प्रवेश करील? समजा इतर कुणाला त्याने झपाटण्याचा प्रयत्न केला तर?”
“नाही. तसे नाही होणार. एकतर जो येणार तो तुमचा पूर्वजच असेल. तो तुम्हाला अजिबात त्रास देणार नाही. शिवाय ही पात्रता फार कमी लोकांच्याकडेच असू शकते. मला लहानपणी एका दुरात्म्याने खूप काळ झपाटलेलं होतं. त्यानंतर माझा हळूहळू आत्म्यांच्या गूढ जगतामध्ये प्रवेश होऊ लागला. बायबलमध्ये म्हटलेले आहे की एखादी व्यक्ती एकदा झपाटली की ती उघड्या दारासारखी असते. तिच्यातून मग अनेक दुरात्मे आत बाहेर येऊन जाऊन या जिवंत माणसांच्या जगाशी संपर्क साधण्याचा प्रयत्न करू लागतात. तसं काही तुमच्यासोबत तरी झालेलं नसेलच. मी बरोबर म्हणतेय ना?”
“हो…” संपदा चाचरत उत्तरली.
“ठीक आहे तर मग. आपण आपला विधी सुरु करुयात का? आता बरीच रात्र झालेली आहे?” क्रिस्टीनाबाईंनी प्रश्न केला.
“हो…” तिघांनी क्षीण आवाजात उत्तर दिले.
चारी कोपऱ्यात मेणबत्त्या शांतपणे जळत होत्या. बाहेर जोरदार पाऊस कोसळत होता. खिडकीच्या काचांवरून अंधुक प्रकाशात त्यांचे ओहोळ वाहताना दिसत होते. मेणबत्तीच्या गूढ प्रकाशात भिंतीवरील पुरातन यंत्रांचे फोटो अधिकच गूढ भासू लागलेले होते. सर्वत्र एक विचित्र सन्नाटा पसरू लागलेला होता.
(क्रमशः)
(संपूर्णतः काल्पनिक कथा)
© विजुभाऊ वाटेगांवकर