
तो दिवस कोजागिरी पौर्णिमेचा होता.
आम्ही सगळे मित्र वाड्याच्या अंगणात बसलो होतो.
मोठ्या भांड्यात गोड दूध उकळत होतं. वेलची, बदामाचा वास सगळीकडे पसरला होता.
वर आकाशात मोठा पांढरा चंद्र लखलखत होता.
पेट्रोमॅक्सचा उजेड अंगणात पडला होता, पण चांदणं इतकं गडद होतं की पेट्रोमॅक्सही फिक्कट वाटत होता.
दूध प्यायलो, हसतखेळत गाणी म्हटली. थोड्याच वेळात एक मित्र म्हणाला:
मित्र १: "आजी, एक गोष्ट सांगा ना! भूताची गोष्ट!"
आजी: (हसत) "अगं, तुम्हाला झोप येणार नाही मग."
मित्र २: "काय होतंय! आज तर चंद्ररात्री आहे, गोष्टीशिवाय मजाच नाही."
मी: "हो आजी, कृपा करा! आम्हाला खरंच गोष्ट ऐकायचीय."
आजी: (हसत) "अगं, तुम्हाला झोप येणार नाही मग."
मित्र २: "काय होतंय! आज तर चंद्ररात्री आहे, गोष्टीशिवाय मजाच नाही."
मी: "हो आजी, कृपा करा! आम्हाला खरंच गोष्ट ऐकायचीय."
आजीने थोडं विचारात डोकं हलवलं. मग आवाज थोडा हळवा केला:
आजी: "ठीक आहे… पण ही खरी गोष्ट आहे बरं का. नागपूरजवळ घडलेली."
आम्ही सगळे थबकलो. एकदम शांतता पसरली. फक्त क्रिकेटचे आवाज आणि पेट्रोमॅक्सचा हलका आवाज ऐकू येत होता.
आजी:
"गावात रामेश्वर नावाचा मुलगा होता. हुशार, सगळ्यांचा आवडता. पण एके दिवशी विहिरीत पडून मेला. गावकऱ्यांनी त्याचं दहन केलं.
"गावात रामेश्वर नावाचा मुलगा होता. हुशार, सगळ्यांचा आवडता. पण एके दिवशी विहिरीत पडून मेला. गावकऱ्यांनी त्याचं दहन केलं.
तीन दिवस गेले. चौथ्या दिवशी रात्री, त्याच्या आईच्या घराचं दार ठोठावलं. आईने दार उघडलं तर समोर रामेश्वर उभा होता!"
मित्र ३: (घाबरून) "पण आजी, तो मेला होता ना?"
आजी: (गंभीरपणे) "हो बाळा… पण तो उभा होता. चेहरा पांढरट, डोळ्यांत खोल पोकळी, कपडे ओले. आई रडायला लागली — 'माझा बाळ परत आलाय.' पण… तो आपला रामेश्वर राहिला नव्हता."
आजी: (गंभीरपणे) "हो बाळा… पण तो उभा होता. चेहरा पांढरट, डोळ्यांत खोल पोकळी, कपडे ओले. आई रडायला लागली — 'माझा बाळ परत आलाय.' पण… तो आपला रामेश्वर राहिला नव्हता."
आजी पुढे म्हणाली:
"त्याचा आवाज बदलला होता. जड, परका वाटायचा. जो त्याच्याजवळ गेला त्याला ताप यायचा. मुलं त्याच्याकडे बघून रडायची.
"त्याचा आवाज बदलला होता. जड, परका वाटायचा. जो त्याच्याजवळ गेला त्याला ताप यायचा. मुलं त्याच्याकडे बघून रडायची.
एकदा रात्री त्याची आई उठली, तर रामेश्वर आरशासमोर उभा होता. पण… आरशात त्याचं प्रतिबिंब नव्हतं!"
आमच्यातल्या एका मित्राने पटकन विचारलं:
मित्र ४: "आजी, खरंच असं होतं का? प्रतिबिंब दिसत नाही असं?"
आजी: (डोळे मोठे करून) "हो रे. भूतं कधी कधी आरशात दिसत नाहीत. आरसा खरं दाखवतो… शरीर नसलेलं तिथे दिसतच नाही."
आजी: (डोळे मोठे करून) "हो रे. भूतं कधी कधी आरशात दिसत नाहीत. आरसा खरं दाखवतो… शरीर नसलेलं तिथे दिसतच नाही."
आजी:
"मग गावकऱ्यांनी पुरोहित बोलावले. त्यांनी होम–हवन करून मंत्रोच्चार केले. तेव्हा रामेश्वर किंचाळत बाहेर पळाला. नदीकाठी जाऊन म्हणाला —
‘मी जातोय… पण परत येईन. तुमच्यातल्याच एखाद्याला घेऊन!’
"मग गावकऱ्यांनी पुरोहित बोलावले. त्यांनी होम–हवन करून मंत्रोच्चार केले. तेव्हा रामेश्वर किंचाळत बाहेर पळाला. नदीकाठी जाऊन म्हणाला —
‘मी जातोय… पण परत येईन. तुमच्यातल्याच एखाद्याला घेऊन!’
आणि नदीत बुडून गायब झाला."
आजी थांबली. आम्ही सारेच एकमेकांकडे पाहत होतो.
मी: "आजी, मग परत आला का तो?"
आजी: (गंभीर आवाजात) "कुणी सांगणार? पण… त्या रात्रीनंतर गावातला एक तरुण अचानक गायब झाला. आजवर सापडला नाही."
आजी: (गंभीर आवाजात) "कुणी सांगणार? पण… त्या रात्रीनंतर गावातला एक तरुण अचानक गायब झाला. आजवर सापडला नाही."
तेवढ्यात वर ढगांनी चंद्र लपवला. पेट्रोमॅक्सचा उजेड अधिक ठळक झाला.
सगळ्यांच्या अंगावर काटा आला. दूध जरी गोड होतं, तरी घशाखाली उतरत नव्हतं.
सगळ्यांच्या अंगावर काटा आला. दूध जरी गोड होतं, तरी घशाखाली उतरत नव्हतं.
त्या रात्री आम्ही एकमेकांच्या शेजारी झोपलो. आणि खरं सांगायचं तर — डोळे मिटण्याची हिंमत कोणाची झाली नाही.
@ Milind M. Annadate