तो झोपायच्या खोलीतून वाड्यातल्या चौकाकडे हळू हळू चालत होता... तो एक जुन्या शैलीचा चौसोपी वाडा होता.मध्ये चौक भोवती ओसऱ्या आणि मग खोल्या. मध्यरात्र उलटून गेली असावी .. अंधाराच्या गोधडीत स्वतःला लपेटून घेतलेली ती वास्तू आणि श्वास घेण्यापुरते तोंड उघडे ठेवावे तसा ओसरीवरील एक कोपऱ्यात दिव्याच्या फिकट प्रकाशाचा एक तुकडा उसासे टाकत सावल्या नाचवत होता...
घरातील इतर कोणीही जागे होऊ नये म्हणून तो हलक्या पायाने चालत होता. मांजर पावलांनी दगडी फरशी ओलांडून तो काळजीपूर्वक मुख्य दरवाजापाशी आला आणि दारासमोर क्षणभर उभा राहिला. अत्यंत काळजीने त्याने दाराची आडवी तुळई काढली... मग कडी काढली आणि भव्य दरवाजा ओढला. किंचित कर्रर्र करत तो दरवाजा उघडला. तो बाहेर पडला आणि दरवाजा मागे ढकलून . .. चिरेबंदी दगडी पायऱ्या खाली उतरू लागला. .. पायऱ्या उतरून तो गल्लीतल्या छोट्या रस्त्यावर आला. ..
.. दोन्ही बाजूने काळोखात बुडालेल्या पांढरट दरवाज्याच्या मोठमोठ्या वाड्याकडे दुर्लक्ष करून अनोळखी दिशेकडे चालू लागला. ... गाढ निजेची ती वेळ सगळा परिसर चिडीचूप.... .आणि अशा वेळी आपण कुठे जात आहोत रात्रीच्या या वेळी घरातून का बाहेर पडलो हे त्याला कळेना.. .
अर्ध्या जागे आणि अर्ध्या झोपेच्या अवस्थेत तो वाहत होता आणि या क्षणी तो अरुंद रस्त्यांवर का भटकतो आहे हे त्याला समजत नव्हते. तरीही त्याच्या मनात कुठेतरी खोलवर आपण फक्त रात्रीच्या जड जेवणानंतर फेरफटका मारायला आलो आहोत अशी भावना येत होती.
हवा थंडीने जडावली होती .. गार झोंबरे वारे हळूहळू वाहत होते... वातावरण एका सूक्ष्म पण विचित्र जळक्या वासाने भरले होते... काही वेळापूर्वी कोणीतरी शेकोटी पेटवली असावी, असा विचार त्याने केला.
कोणतीही मानवी चाहूल त्याला लागत नव्हती... ... झाडाची पानं हलक्या आवाजात खुसफुसत होती आणि तो अगदी हळू हळू चालत असला तरी स्वतःची पावले त्याला ऐकू येत होती .. मध्येच दुरून येणारे कुत्र्यांचे फिकट आवाजात भुंकणे ... आतल्या आत तो थोडा घाबरला .. पण तरीही तो एखाद्या आपल्या ताब्यात नसणाऱ्या स्वप्नाचा भाग असल्यासारखा चालत होता. .. कदाचित त्याचा अहंकार त्याला आपण घाबरत आहोत हे स्वीकारू देत नव्हता आणि तो पुढे जात राहिला..
चालत चालत सरदारांच्या भव्य पण पडक्या वाड्यासमोर तो आला आणि त्या भव्य दिंडी दरवाज्यासमोर क्षणभर उभा राहिला ... अचानक त्याला कुठल्यातरी अस्तित्वाची चाहूल लागली ... काकणांचा किणकिण आवाज येऊ लागला ..आणि हवेतून प्रकट झाल्यासारखी एक सावली सर्र्कन दरवाज्यातून बाहेर येऊन.. "ती" त्या दिंडी दरवाज्याच्या रुंद कमानीसमोर समोर उभी राहिली .. रस्त्यातील खांबावरचा दिवा त्याच्या डोळ्यावर चमकत होता .. तिचा चेहरा मात्र मागच्या बाजूला दिवा असल्याने अंधारात नीट दिसत नव्हता ..( का चेहराच काळा होता?).. फक्त अस्ताव्यस्त अशी बाह्याकृती दिसत होती...आणि तिने त्याला पुढे ये असे खुणावले ..काकणांचा खळखळ आवाज झाला ... त्याच्या छातीचे ठोके ढोल वाजवू लागले .. भीतीचा अंमल चढू लागला .. हे काय समोर उभे ठाकलेले .. .... पण परत एकदा त्या मनातील सूक्ष्म अहंकाराने तोंड काढले ... ही तर डोक्यावर परिणाम झालेली एखादी वेडसर बाई असावी किंवा गरीब बिचारी संकटात सापडली असावी ... असा विचार करत त्याने स्वतः थोडे सावरले ( का त्याला अनामिक भूल पडली होती).. तो धीटपणे दोन पाऊले पुढे सरकला .. तशी ती देखील दोन पावले मागे सरकली आणि दोन्ही बाजूने दोन्ही हात दरवाज्याच्या कमानीवर ठेऊन रस्ता अडवल्याप्रमाणे उभी राहिली ... तो थबकला ..डोळे फाडफाडून अंधारात बघू लागला .. काहीतरी चुकतेय .. काहीतरी विचित्र वाटतेय .. आणि त्याच्या काळजाला हिसका बसून ती गोष्ट लक्षात आली.. " ही दोन्ही हात दोन्ही बाजूंना टेकवून उभी आहे ..पण हा दरवाजा तर १०-१२ फूट रुंद ..म्हणजे म्हणजे.. अरे देवा.. हिचे हात एवढे लांब आहेत ..
अचानक अनेक कुत्र्यांच्या रडण्या विव्हळण्याचा आवाज एकदाच येऊ लागला .. त्याला दरदरून घाम फुटला .. छातीचे ठोके ऐकू येऊ लागले .. आणि तितक्यात "ती"ने थोडेसे मागे झुकून डोके मागे केले आणि दिव्याचा प्रकाशात त्याला तो बीभत्स चेहरा दिसला .. अस्ताव्यस्त केस .. पांढरट डोळे , वाकलेले मोठे नाक आणि काळे ,तुटके विचकलेले दात ... तो चेहरा त्याच्या मनावर क्षणार्धात कोरला गेला .. आणि तो तंद्रीतून एकदम भानावर आला ... मोठयाने किंकाळी फोडून तो उलट धावत सुटला ... मागे कुठे ही परत न पाहता .. वाड्यात पोहोचून त्याने दार धडाडकन बंद केले आणि बिछान्यात शिरून डोक्यावर पांघरून घेऊन झोपला आणि कशी कोणास ठाऊक ( मानसिक श्रमाने कदाचित ) दोन पाच मिनिटांत त्याला गाढ झोप लागली..
सकाळी तो उठला .. अंगात जडपणा भरला होता .. रात्री काय भयानक स्वप्न पडले आपल्याला ..असा विचार करत तो उठला .. तेवढ्यात बाहेरून बायकोचा आवाज आला "अहो तुमच्याकडे पहा कोण आलय ते "
तो उठून चौकात आला .. समोर एक भिक्षेकरी बाई पाठमोरी उभी होती .. सावकाश तिने चेहरा वळवला .. अस्ताव्यस्त केस .. मोठे वाकलेले नाक ... काळे तुटके दात .. ते विचकून हसत ती म्हणाली "काय हो साहेब रात्री तुम्ही पळून का आलात "...
सगळे घर आपल्याभोवती गर गर फिरत आहे असे त्याला वाटू लागले आणि भोवळ येऊन तो कोसळला .. पडता पडता त्याच्या कानात आवाज घुमत होता .. "साहेब आज मात्र नाही जाऊ देणार बरं का तुम्हाला " ..