मी पुन्हा येईन.....
गाडीनं शिटी देत दिल्लीचं रेल्वेस्थानक सोडलं. निलेश व बालानं त्या आधीच आपलं सारं सामान व्यवस्थित ठेवत आपल्या जागेवर बस्तान बसवत पाय ताणले. बाहेर उष्मा असला तरी लवकरच मान्सून येण्याची चिन्हे दिसत होती. निलेश झोपल्या झोपल्या बालाकडं पाहत होता. बालाची चर्या गुलाबागत खुलली होती. का खुलणार नाही! मनाजोगती साथीदार मिळवत लवकरच लग्नाच्या बेडीत अडकणार जो होता तो. 'लग्नाच्या बेडीत अडकणार !' म्हणणं चुकीचंच.
बालाच्या आग्रहाखातर दहा दिवस अगोदर निलेश त्याच्या लग्नाला येतोय याचा बालाला कोण आनंद झाला होता. पण लग्नानंतर मेन परिक्षेच्या तयारीबाबत काय करता येईल हा ही निलेशचा हेतू होता.म्हणून दिर्घ मुदतीची रजा घेत तो बालाबरोबर निघाला होता. हल्ली अभ्यासावर त्याला फोकसच करता येत नव्हतं. आधी अभ्यास म्हटलं की तो सारं विसरत समाधीस्थ होई. पण एवढी महत्वाची परीक्षा तरी हल्ली तो काॅन्सन्ट्रेटच होत नव्हता. आता ही त्यानं मोबाईल काढला व व्हाॅट्स अॅप उघडत तो डिपी पाहू लागला. एका वर्षापासून तोच डिपी होता. ठरवूनही त्याला तो बदलणं जमेना. डिपी पाहताच निलेशला काही आठवलं व त्याच्या काळजात चुईमुई झालं.
" निल्या पुरे आता! ठेव तो मोबाईल नी झोप! नाही तर एकदाचा शोध तरी घे तिचा! नी काय ती वासलात लाव!" बालानं मोबाईल पाहणाऱ्या निलेशला टोकलंच.
" ........." निलेशनं सुस्कारा सोडत तोंड विरुद्ध दिशेस केलं.
निलेश काहीच बोलत नाही पाहताच बाला जागेवरुन उठला व निलेशजवळ गेला. तोच त्याला घरुन मायडेचा काॅल आला. तो रिसीव्ह करणार तोच बॅटरी लो होत मोबाईल स्विच आॅफ झाला. बालानं बंद मोबाईल निलेशला चार्जिंगला लावायला लावत त्याचा मोबाईल घेतला व त्यानं मायडेचा नंबर डायल केला.
" बोल मायडे, बाला बोलतोय. मोबाईल स्विच आॅफ झाल्यानं मित्राच्या मोबाईल वरुन बोलतोय."
"............"
" मायडे याच नंबर ला कार्डसचा नमुना व्हाॅट्स अॅप कर. मी पाहतो व काय बदल असेल तर सुचवतो. लवकर तयार कर. आल्या आल्या दोन दिवसात वाटाव्या लागतील" बालानं सांगत फोन कट केला. काही आॅफिसियल पत्रिका ज्या बालाच्या स्थानिक मित्रांना वाटायच्या होत्या त्याचा नमुना तपासण्याबाबत मायडे विचारत होती. बाकी पत्रिका तर केव्हाच वाटल्या गेल्या होत्या.
तोच मॅसेज आला. त्यानं त्या चेक करत तिला परत मॅसेज करत तयार करायला लावत अंगठा दाखवला.
" निलेश ,गेल्या दोन वर्षांपासून कोणासाठी थांबलाय? जिचं नाव माहीत नाही,गाव माहीत नाही,ना नंबर? का उगाच हे? "
" बाला! आता तु ही घरच्यांसारखाच सुरू पडू नको! घरी जाताच आई वडिलांचा तोच ससेमिरा चुकवावा लागेल मला! त्यात तू आताच...
.
.
बाला हसतच निलेशनं सांगितलेला किस्सा आठवू लागला. माणसाचं मन किती विचीत्र असतं! जे विसरायला हवं ते हटकून स्मरणात राहतं व पुन्हा पुन्हा आठवत साऱ्या जगाची सुधबुध हरवायला लावतं तर जे स्मरणात रहायला हवं त्याचा लाख प्रयत्न करुनही विसर पडतो. ... बाला फक्त विचार करत होता तर निलेश केव्हाच त्या प्रसंगाच्या गर्तेत गटांगळ्या खात हरवला होता.
.
. काॅलेजच्या शेवटच्या वर्षाला आठ दहा मित्रांनी सायकलींग करत औरंगाबादहून दौलताबादला जायचं ठरवलं. डिसेंबरचा महिना गुलाबी थंडीचा! किल्ल्याखाली सायकल लावत ताजे पेरू, केळी घेत त्यांनी चढाईला सुरुवात केली. हत्ती हौद, मिनार, तोफ पाहत,खंदक - भुयार पार करत ते वर चढले. किल्ल्याची माहिती घेत वरुन आजुबाजुचा परिसर आसमंत न्याहाळत ते हळूहळू खाली खाली उतरू लागले. स्वामीचं दर्शन, मोती टाकं करत भुयारातून बाहेर पडत खंदकाजवळ आले. कुठली तरी मेडीकल काॅलेजची पोरं त्यांना ओलांडत वर चढत होती. निलेश खंदकावरील पूल ओलांडू लागला. पूल संपणार तोच माकडांनी खालून चढणाऱ्या पोरांच्या हातातील खाद्यपदार्थावर झडप घातली. मुलांची दाणादाण, पळापळ उडाली. पुलावरून काही भुयाराकडं तर काही पुलाच्या दुसऱ्या बाजुला. तोच.. तोच एका मुलीला माकडांनी घेरलं व तिच्या हातातील पेरुची पिशवी हिसकावत दात विचकारत तिच्या अवतीभोवती रिंगण करुन बसली. प्रसंग बाका होता. खाली खोल खंदक.मुलगी घाबरली व कठड्यांना धरत, डोळे बंद करत, मुठी आवळत ओरडू लागली. तिच्या सोबतच्या मैत्रिणी अचानक झालेल्या प्रकारानं दूर पळत दुरुनच पाहत " नंदा पळ! नंदा पळ! घाबरू नको. खायचं सारं फेक!" सुचनांची सरबत्ती व सल्ला देऊ लागले. निलेश व दोन तीन मुलं कठड्याला धरूनच उभे. तोच एका माकडानं निलेशच्या खांद्यावरच उडी घेतली. निलेशची बत्ती गुल. आधीच घामानं ओलं अंग डबडबलं. तरी संयमानं तो शांत उभा राहत याला डिवचलं तर हे अधिक चवताळेल ,असा विचार करत तो तसाच उभा राहिला.पण समोरची मुलगी ते पाहून शांतच ओरडू लागली. तिच्या आवाजानं रिंगण करून बसलेली माकडं अधिकच दात विचकत शेपट्या फेसकारु लागली. निलेशनं त्या पोरीला इशाऱ्यानच हातातली पर्स फेकायला व शांत उभं रहायला लावलं. पण भेदरलेली मुलगी ऐकेना. त्यातच "नंदा घाबरू नको पळ, थांब, पेरू उचलून मार, दे दणका!" अशा सारख्या सुचना दुरुन होतच होत्या.
निलेशला जवळ उभ्या असलेल्या मुलाच्या बॅगेत कॅरीबॅगेतलं फरसाण दिसलं. निलेशनं तसंच निश्चल उभं राहत हात लांबवत फरसाणची कॅरीबॅग काढली व फोडत दूर अंतरावर फेकू लागला. रिंगण करुन बसलेली माकडं मागे वळून झेपावणार तोच खांद्यावरील माकड त्याच्या हातातली उरलेली पिशवी हिसकावत खाली उतरलं. रिंगण फरसाणकडं सरकताच मुलगी विजेच्या चपळाईनं निलेशला बिलगली. खांद्यावरचं माकड उतरलं नाही तोच बिलगलेल्या मुलीला पाहताच निलेश एकदम चपापला. दोन्ही बाजूस अंतरावर उभ्या असलेल्या मुलांनी मोबाइल काढत माकडाचे व नंदा निलूचे फोटो न सांगता टिपायला सुरुवात केली. माकडं फरसाण खाण्यात गुंग झालीत पाहताच निलेशनं बिलगलेल्या मुलीकडं पाहिलं.एव्हाना तिचं नाव
'नंदा' आहे हे त्याला कळलंच होतं.
तो हळूच
" माकडं गेलीत सोडा आता.." कुजबुजला.
" नाही, नाही! माकडं....." त्याला गच्च धरत डोळे न उघडतच ती तशीच उभी राहिली.
" डोळे उघडा व पहा ,सारे बघत आहेत, सोडा. माकडं गेलीत व मलाही जाऊ द्या"
मुलीनं हळूच डोळे उघडले. अंतरावर माकडं फरसाण व पेरुचा फडशा पाडत होती.काही भुयाराकडच्या डोंगराच्या कपारीस बिलगली होती. मुलीची खात्री झाली. तरी तिला काय वाटलं तिनं पुन्हा एक वेळा निलेश भोवती नाजुक कराचं कडं गच्च आवळलं. आता मात्र निलेशच्या नाकात एकदम मोगऱ्याचा दरवळ घुसला व त्याच्या हातांनीही घेर घेर घेतला.
भितीची ही एक सुंदरता असते. तिच्या सानिध्यात कठोर वज्रे ही सुतागत मऊ होतात. कठोर पाषाणेही विरघळतात.
निलेश किल्ल्यावरुन खाली उतरला पण मोगऱ्याच्या गजऱ्याच्या दरवळाच्या धुंदीतच. मुलगी माकडाच्या भितीनं वर गेलीच नाही. किल्ला न पाहताच दोन मैत्रिणीना परत घेत खाली बसजवळ आली.
परतीच्या प्रवासात मित्रांनी निलेशला फोटो दाखवत फाॅरवर्ड केले. निलेशला चिडवतच सारी परतली.
निलेशनं ते सारे फोटो जपून ठेवले होते. व त्यातलाच एक फोटो डिपी म्हणून ठेवला होता. त्यात दोघांचे चेहरे दिसत नव्हते. लाल होऊ पाहणारा पिवळसर सूर्य कोपऱ्यात दिसत होता तर बाजुला किल्ल्याची काळी कडा. दोन जिवांची अनंत काळाची मिठी..
.
.
निलेशनं कुस बदलवत सुस्कारा सोडला.. आता कुठं असावी ती?
'नंदा' सुचना व सल्ल्याच्या गलक्यात ही नाव अचूक लक्षात राहिलं होतं .पण पत्ता, नंबर घेता आलं नाही याचं शल्य त्यावेळी नाही पण आता त्याला वाटतंच होतं.
" निल्या, आता जर ती भेटली तर ....?"
बाला झोपला असावा असं वाटत असतांनाच अचानक आलेल्या प्रश्नानं निलेश भांबावला.
" बाला, काय हे? झोप व मला ही झोपू दे"
" निल्या, तू झोपला नाहीच. मला माहितेय.तिचाच विचार करतोय.अन्यथा तू लगेच उत्तरला नसताच."
"............" निलेशनं मौन धारण केलं .
बालाला सारं माहित असुन ही तो ही काहीच मदत करू शकत नव्हता आपल्या मित्राची. कारण नाव गाव पत्ता काहीच माहीत नाही. निलेशला जी ओढ आहे तशीच ओढ त्या मुलीला असेल का? हा ही प्रश्न होता. कारण तो अकस्मात घडलेला प्रसंग. भितीनं कोणीही बावरतोच. पण ते क्षणीक असतं. भितीचा बहर उतरला की माणूस सारं विसरतो.
बालानं निलेशचे विचार झटकले व तो आपल्या शुभ्राच्या विचारात गडला.
गाडी दक्षिणेकडं वेगाने धावत होती तशी निलेशची बैचैनी वाढू लागली. झोप उडालीच. त्यानं बाला झोपला याची खात्री करत पुन्हा मोबाईल काढला. तो व्हाॅटस् अॅप उघडून डिपी पाहणार तोच त्याचं अननोन नंबरवरील मॅसेजवर लक्ष गेलं. त्यानं क्लिक केलं. बालाच्या लग्न पत्रिका आलेल्या होत्या. त्यात ' *माकड* ' हा मॅसेज पाहून निलेश बावचळला.बालानं घरून आलेल्या मॅसेजला अंगठा दाखवत नंतर बऱ्याच वेळेनंतर 'Thanks' पाठवलं होतं. पण पाठवणाऱ्यास बालानंतर आपण मॅसेज करतोय म्हणून राग आला असावा व तिनं आपणास 'माकड' म्हणून टोला हाणलाय म्हटल्यावर निलेशलाही राग आला व त्यानं राग दर्शवला व मोबाईल ठेवत गोड स्वप्नात विसावला.
सकाळी जाग येताच भुसावळ आलं असावं म्हणून बाला बाहेर पाहू लागला तर गाडी मेगाब्लाॅकमुळं पहाटेच थांबली होती व केव्हा हालेल याची काहीच शक्यता दिसत नव्हती.
चार्जिंगला लावलेला मोबाईल काढत बालानं मॅसेज पाहिले. मायडे नं परत पत्रिका त्याला ही पाठवल्या होत्या. त्या पाहता पाहता त्याचं लक्ष मायडेच्या डिपीकडं गेलं. त्यानं झूम करून डिपी पाहिला. तो चपापला. त्यानं निलेशचा डिपी पुन्हा पाहिला जो कधीच बदलत नसे. दोन्ही डिपी सारखेच. एक जोडपं मिठी मारत उभं. चेहरे दिसत नसलेलं. सूर्यं अस्ताला नाही पण कललेला. त्याला आश्चर्य वाटलं. पण तोच त्याला आठवलं की आपण रात्री निलेशच्या व्हाॅटस् अॅपवर मायडेला मॅसेज करायला लावला होता. तिनं कदाचित त्याचा डिपी पाहिला असावा व तिला आवडला म्हणून तिनं तोच ठेवला असावा असा सरळ विचार करत तो चहा घेण्यासाठी गाडी थांबलेल्या स्थानकात उतरला.
.
.
क्रमशः.....
वा......पा.......